5.SINIFLAR BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE YAZILIM DERSİ DERS NOTLARI

Bilgi Bağları

Bilgisayar Ağı Nedir?

İki ya da daha fazla bilgisayarın bilgi paylaşımı veya iletişimi için bağlanmasıyla oluşan yapıya “Bilgisayar Ağı” denir.

Nerelerde Kullanılır?

Okul, hastane, kütüphane, banka…

Neden Kullanılır?

Dosya paylaşımı yapmak: başkaları ile müzik, video, resim veya belge paylaşmak için kullanılır.

Çevre birimlerinin iletişimi için: aynı ağa bağlı bilgisayarlar ve yazıcıların birbirine bağlanması için kullanılır.

Uygulama yazılımı paylaşımı için: birbirleri ile iletişim kuran yazılım ve oyunlara bağlanmak için kullanılır.

İletişim kurmak: görüntülü veya sesli konuşma ve mesajlaşma uygulamalara bağlanmak için kullanılır.

Ağ Türleri

Yerel Alan Ağı: Birbirine yakın mesafedeki; aynı binada veya aynı oda içerisinde bulunan bilgisayarların bağlanmasıyla oluşturulan ağlardır.

Metropol Alan Ağı: Bir şehir ya da geniş bir mekânda bulunan Yerel Alan Ağlarının birbirine bağlanmasıyla oluşan ağ türüdür.

Geniş Alan Ağı: Birbirine çok uzak mesafedeki bilgisayar veya ağların bağlanmasıyla oluşan ağ türüdür.

Ağ Bileşenleri

Ağ Kartı: Bir bilgisayarın ağ üzerindeki diğer araçlarla veri alışverişini sağlayan iç donanımdır.

Ağ Kablosu: Ağ kartından çıkan veri ağ kablosu ile modeme ulaşır.

Modem: Bilgisayarların telefon hattı üzerinden İnternet’e bağlanmasını sağlayan elektronik cihaza modem denir.

Router(Yönlendirici): Aynı ağ iletişim kurallarını kullanan iki bilgisayar ağı arasında veri çerçevelerinin iletilmesini sağlayan ağ donanım birimidir.

 Switch(Dağıtıcı): Bilgisayarların ve diğer ağ birimlerinin birbirine bağlanmasına olanak sağlayan ağ donanım birimidir.

İntranet: Sadece belirli bir kuruluş içindeki bilgisayarları, yerel alan ağlarını ve geniş alan ağlarını birbirine bağlayan, çoğunlukla TCP/IP tabanlı ağlara denir.

Kablosuz Ağ: Veri iletimi için kabloların yerine sinyallerin kullanıldığı bağlantılara kablosuz ağ denir.

 

Akıllı Tahta Atak 2.0 Kurulumu ve Flashdisk Anahtar Oluşturma

Kurulum adımları: Sıkıştırılmış dosyayı Hdd sürücünüzde bir klasöre açın. Klasörün içinde aşağıda listesi bulunan dosyalar ve bu kurulum dosyası bulunacak.

Flash_hazırla.exe dosyasını çalıştırın.

İl-İlçe ve Okul adını girin. En az 9 en fazla 16 karakterden oluşan güçlü bir şifre belirleyin.

Daha sonra “Ayarları Kaydet” butonuna basın. Bu ayarlar “atak.ini” dosyasına kaydedilecektir. Bu dosya akıllı tahtalara kurulum yapılırken kullanılacak. Dikkat bilgileri başka bir dosyadan kopyalayıp yapıştırmayın. Bu hatalara neden olabilir!

Bu programı kapatmadan kullanıcılara flash anahtarları da oluşturabilirsiniz.

Eğer programı kapatırsanız şifre kaydedilmediği için her seferinde aynı şifreyi girmeniz gerekir. Eğer şifreyi değiştirmek istiyorsanız “Ayarları Kaydet” butonuna tıklamanız yeterlidir. Program açıkken bir flash bellek takıyoruz. Kullanıcı bilgilerini girip “Anahtar Oluştur” düğmesine basıyoruz.

En az bir adet program kaldırma flash belleği oluşturunuz. Bunun için yapmanız gereken “Atak programını kaldırma diski/anahtarı oluştur !”  kutucuğunu işaretleyip “Anahtar Oluştur” demek.

Hdd sürücünüzdeki “bte_org_tr” klasörünü flash belleğinize kopyalayın ve Akıllı Tahta kurulumuna geçelim.

Akıllı Tahta Kurulumu: Öncelikle programın dış müdahale ile kaldırılmasını önlemek amacıyla: Bios ayarlarından bilgisayarın sadece Hdd ile başlamasını, diğer boot edilebilir sürücülerin kapatılmasını sağlayıp (disable)  BIOS girişine şifre koyunuz. Akıllı tahtayı Administrator kullanıcısıyla açın. Eğer varsa Antivirüs programlarınızı kuruluma geçmeden önce kapatınız. Flash belleğinizdeki “atak_kur.exe” dosyasını çalıştırın.

Program açıldığında “Kabul ediyorum” kutucuğunu işaretleyip “Kur” düğmesine basınız.

Kurulum bitince sizden sınıf ismi girmeniz istenir. Sadece sınıf adını giriniz.

 

Bu bilginin girişinden sonra kilitleme ekranı karşınıza gelecektir. Eğer takılı bulunan flash bellek anahtar olarak ayarlanmışsa bu flash belleğinizi çıkarıp tekrar takınız. Değilse anahtar bir flash bellek takınız.

Flash bellek takıldığında bu ekran kapanacaktır. Eğer ders arasında çalışmanız yarım kaldıysa akıllı tahtanın sizi beklemesini sağlayabilirsiniz. Bunun için flash bellek çıkarılmadan önce ekranın sağ alt tarafındaki program simgesine sağ tıklanır ve kaç dakika ara verilmek isteniyorsa seçilir. Daha sonra flash bellek çıkarılır. Program güvenli modda çalışacak şekilde ayarlanmıştır. Anahtar ile bilgisayar açıldığında program korumasız hale gelmektedir. Kullanıcının programa müdahale edilmesine izin vermemesi gerekir.

Atak 2.0 Programını İndirmek İçin Tıklayınız...

    5.SINIFLAR BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE YAZILIM DERSİ DERS NOTLARI

GİZLİ VE GÜVENLİ Mİ?

İnternet ortamında kullandığımız şifrelerin çalınmaması için güçlü şifreler kullanmamız gerekmektedir ve güçlü şifre oluşturmak için bazı kurallar vardır.

İlk ve önemli kurallardan biri en az 8 karakter kullanmaktır. Şifremiz çok karakter içerdiğinde kırılması daha da zorlaşmaktadır.

İkinci önemli kural da şifrenizde mutlaka büyük harf, küçük harf, sayı ve sembol bulunmasıdır. Şifreniz farlı karakter türü içerdiğinde kırılması zorlaşmaktadır.

Kullanacağınız basit bir kelimeyi parolama yöntemi ile karmaşıklaştırabilir ve şifrenizin kırılmasını önleyebilirsiniz.

Şifre belirlerken karmaşık yapmak kadar kolay hatırlanabilir olması da sizin için önemlidir. Unutmayacağınız, size ip ucu verecek kelime veya cümleler kullanabilirsiniz.

Birden farklı sitelerde farklı farklı şifre kullanmak yerine belirli bir şifreye sitelere özel olarak ek sembol, harf ya da sayı ekleyerek şifre oluşturabilirsiniz.

Şifre belirlerken yapmanız gerekenler kadar dikkat etmeniz gereken kurallar da vardır. İlk kural sözlükten kelime seçilmemesidir. Sözlükten alınan kelimelerden oluşan şifreler daha kolay kırılmaktadır.

Özel kimlik bilgileri kullanılmamalıdır. 

Kolay tahmin edilebilecek şifre kullanılmamalıdır.

Şifrelerinizi koruma altında tutmak için bazı kurallara uymamız gerekmektedir.

Şifrelerinizi düzenli olarak 6 ayda bir değiştirmeniz gerekmektedir.

Sosyal medya hesaplarınızda arkadaş listelerinizi ve bilgisayarınızı dış tehditlere karşı korumanız gerekmektedir.

Kişisel bilgisayarınız dışında başka bilgisayar ve mobil cihazlarda giriş yaparken "Beni Hatırla" seçeneğini kullanmamalısınız.

İnternet üzerinden yaptığınız işlemler bittiğinde oturumunuzu kapatmayı unutmamalısınız.

Şifrenizin çalındığını, başkası tarafından görüldüğünü veya kullanıldığını düşünüyorsanız "Güvenli doğrulama yolları" ile şifrenizi sıfırlayarak yeni şifre almanız gerekmektedir.

    5.SINIFLAR BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE YAZILIM DERSİ DERS NOTLARI

Dijital Yurttaşlık

Daha iyi bir yurttaş olmak için sizce insanlar birbirlerine nasıl davranmalı?

Örnek: Yalan söylememek, hırsızlık yapmamak, dolandırıcılık yapmamak, hakaret etmemek, trafik kurallarına uymak, nezaket kurallarına uymak, sıraya girmek, çevreyi korumak ve kirletmemek, başkalarının haklarına saygı duymak, doğaya saygı duymak  vb.

Dijital Yurttaşlığın 9 Boyutu

Dijital Erişim

Bireyin, bilgi ve İletişim teknolojilerinin kullanıldığı araçlardan kendi amaçları doğrultusunda yararlanabilmesidir. Bu süreç, bireysel ihtiyaçlarla ilişkili gerekli tüm yazılım ve donanım uygulamalarını, ilgi alanlarına uygun teknoloji temelli içerik ve servislere erişimi ve bu konuda ihtiyaç duyulan sosyal ve teknik destek ile performans katkısının alınabilmesini kapsamaktadır.

Dijital Ticaret

İnternet’ten güvenli bir şekilde alışveriş yapabilmeli, internetten yapılan alışverişin risklerini bilmeli ve yanıltıcı içeriklere karşı dikkatli olmalıdır.

Dijital İletişim

İnternet’te konuştuğu, paylaşımda bulunduğu diğer kişilerle saygılı bir iletişim kurabilmeli, İnternet ortamında kişisel bilgilerinin gizliliğini kötü niyetli insanlardan koruyabilmelidir.

Dijital Okuryazarlık

Akıllı telefonlar, tabletler ve bilgisayarları kullanarak bilgiye ulaşabilmeli, bilgiyi üretebilmeli ve paylaşabilmelidir.

Dijital Etik

Gerçek yaşamda olduğu gibi İnternet’te de etik değerlere saygılı olmalı, ahlak çerçevesinde yapması gereken davranışlar sergilemelidir.

Dijital Kanun

Gerçek hayatta suç olan tüm davranışların İnternet’te de yapılmasının suç olduğunu bilir, buna uymayanları ilgili birimlere bildirir.

Dijital Hak ve Sorumluluklar

İnternet’te kendisine yapılmasını istemediği davranışları başkalarına da yapmamalıdır. Başkalarının içeriklerini izinsiz kullanmamalıdır.

Dijital Sağlık

Bilişim teknolojilerini ve İnternet’i kullanırken fiziksel ve zihinsel sağlığını korumalı, bağımlılık derecesinde kullanımdan kaçınmalıdır.

Dijital Güvenlik

Kişisel bilgi güvenliğine İnternet üstünde oldukça dikkat etmeli veİnternet ortamında gezindiği sayfaların güvenilirliğine dikkat etmelidir.

***İnternet ortamındayken, dijital yurttaşlık kurallarına uymamız hem kendimiz hem de o ortamı paylaşan herkes için çok önemlidir. Bunun için, gerçek hayatta yapmayacağımız hiçbir şeyi, İnternet ortamında da yapmamalıyız. Eğer, dijital yurttaşlık kurallarına uymaz isek, zorbalık yapmış oluruz. Dijital zorba olmamak için, uzak durmamız gereken davranışları hiç unutmayalım:

Ø  Başkalarına hoşlarına gitmeyecek sözler söylemek,

Ø  Başkalarının kişisel bilgilerini yayımlamakla tehdit etmek,

Ø  Onur kırıcı sözler söylemek,

Ø  İzinsiz bir şekilde, başkasına ait bir içeriği ve fotoğrafı kullanmak/yayınlamak,

Ø  Kaba sözler içeren mesajlar göndermek, yorumlar yapmak,

Ø  İnsanlara hoşlanmadıkları isim ve sıfatlarla hitap etmek,

Ø  Doğru olmayan bilgiler ile profiller oluşturmak ve bu profiller üzerinden paylaşımlar yapmak,

Ø  Gerçek dışı bilgiler yaymak,

Ø  Başkaları hakkında asılsız haberler yaymak ya da bu konuda yorum yapmak,

Ø  Başkalarının şifre ve kişisel bilgilerinin gizliliğine saygı duymamak ve bu tür bilgileri ele geçirmeye çalışmak.

E-Devlet

Devlet tarafından oluşturulmuş ve vatandaşların tüm resmi işlemlerini yapabileceği uygulamadır.

- Zamandan kazanç sağlanır,

- Maliyet düşer, verimlilik, hayat kalitesi ve memnuniyet artar,

- Kâğıt ihtiyacı ve kullanımı azalır,

- Var olan bilgilere istediğiniz yer ve ortamda ulaşmayı sağlar.

- Hem devlet hem de vatandaş için karar almada kolaylık ve hız sağlanır.

E-Devlet Şifresinin Nasıl Temin Edilebilirim?

PTT müdürlüklerinden veya PTT şubelerinden e-devlet şifresi alınmalıdır. Şifre almak için kendimiz başvuru yapmalıyız. Başvuru esnasında üzerinde T.C. Kimlik No yazılı olan nüfus cüzdanımız yanımızda olmalıdır.

Nasıl Girerim?

www.turkiye.gov.tr internet sitesine girerek kullanıcı adı ve şifreniz ile giriş yapabilirsiniz.

- e-Randevu (https://mhrs.gov.tr/Vatandas/)

- Yeni Kimlik Kartı Randevu Sistemi (https://ekimlikrandevu.net/)

- e-Okul (https://e-okul.meb.gov.tr/) gibi uygulamalar da E-Devlet şifresi ile kullanılabilmektedir.

   5.SINIFLAR BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE YAZILIM DERSİ DERS NOTLARI

Etik Nedir?

Etik; doğru ile yanlışı, haklı ile haksızı, iyi ile kötüyü, adil ile adil olmayanı ayırt etmek, bunun sonucunda da doğru, haklı, iyi ve adil olduğuna inandığımız şeyleri yapmaktır.

İnternet Etiği Nedir?

İnternet üzerinde iletişimde bulunurken doğru ve ahlaki olan davranışlarla, yanlış ve ahlaki olmayan davranışları belirleyen kurallar bütünüdür. İnternet etiği, gerçek hayatta insanlara gösterdiğiniz saygı ve nezaketin İnternet ortamında da gösterilmesidir.

İnternet Etiğine Uygun Davranışlar

Başkalarının İnternet’te yaptığı çalışmalara engel olmamalıyız.

Başkalarının gizli ve kişisel dosyalarına İnternet yoluyla ulaşmamalıyız.

İnternet ortamında oluşturulmuş sahte bilgileri yalancı şahit olarak kullanmamalıyız.

Ücretini ödemediğimiz yazılımları kopyalayıp kendi malımız gibi kullanmamalıyız.

  5.SINIFLAR BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE YAZILIM DERSİ DERS NOTLARI

Dosya Nedir?

Bilgisayarda resimler, müzikler ve diğer tüm bilgiler birer dosyadır ve bilgisayar bilgileri dosya olarak saklamaktadır.

Her dosyanın bir adı vardır. Burada gördüğünüz bisikletresmi.jpg dosa adıdır. Dosya adının elemanları vardır. Bunlar; dosya adı, nokta ve dosya uzantısıdır.

 

Dosya adı: Genellikle örnekte de olduğu gibi o dosyanın içindeki bilgiyi çağrıştıracak şekilde dosyayı hazırlayan kişi tarafından yazılır. “Bisikletresmi” burada dosya adıdır.

Nokta işareti: Dosya adı ile dosya uzantısını ayırmak için kullanılan ayraç görevini görür. Nokta işareti önemlidir ve genelde dosyanın hazırlandığı program tarafından otomatik konur.

Dosya uzantısı: Dosyaların bilgisayar üzerinden tanınması dosya uzantısı ile olur. Bilgisayar bir dosyayı açmadan önce dosya uzantısına bakar ve resim ise resim programı ile, yazı ise kelime işlemci ile açar.

Dosya Uzantıları

Resim Dosyası Uzantıları

Ø  JPG

Ø  PNG

Ø  GIF

Ø  BMP

Ses Dosyası Uzantıları

Ø  MP3

Ø  WAV

Ø  WMA

Ø  AAC

Video Dosyası Uzantıları

Ø  MP4

Ø  AVI

Ø  MPG

Ø  WMV

Belge Dosyası Uzantıları

Ø  TXT

Ø  DOCX

Ø  DOC

Ø  PDF

Diğer Dosya Uzantıları

Ø  HTML

Ø  EXE

Ø  SWF

Ø  RAR

 5.SINIFLAR BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE YAZILIM DERSİ DERS NOTLARI

BİLGİSAYARIMDA GÖRDÜKLERİM, GÖRMEDİKLERİM

İç Donanım Birimleri: Bir bilgisayarın içerisinde yer alan ve anakarta doğrudan ya da kabloyla bağlı olan donanım birimlerine iç donanım birimleri adı verilir.

Dış Donanım Birimleri: Bilgisayara kablolu ya da kablosuz olarak dışarıdan bağlı olan giriş/çıkış ve depolama araçlarının tamamına dış donanım birimleri denir.

DONANIM BİRİMLERİ ve GÖREVLERİ

    

Bilgisayar Giriş Birimleri (Input)

Sayı, harf, görüntü, ses veya komutlardan oluşan verilerin kullanıcı tarafından yani dış ortamdan bilgisayara aktarıldığı donanım birimleridir. Bu donanım birimlerine Giriş Birimleri ya da Giriş Donanımları denir.

Bilgisayar giriş birimleri şunlardır; Klavye, Fare, Mikrofon, Web Kamera, Tarayıcı, Optik Okuyucu, CD-DVD Okuyucu, Oyun Kumandası (Joystick).

Bilgisayar Çıkış Birimleri (Output)

İşlem birimleri tarafından işlenen resim, yazı, görüntü, ses, tablo, grafik gibi verilerin kullanıcıya aktarıldığı birimleridir. Bu birimlere Çıkış Birimleri ya da Çıkış Donanımları denir.

Bilgisayar çıkış birimleri şunlardır; Ekran, Hoparlör, Kulaklık, Yazıcı, Çizici, Projeksiyon Cihazı, CD-DVD Yazıcı.

Hafıza Birimleri

Bilgisayardaki dosyaların da büyüklüğünü belirtmek için kullanılan ölçü birimleri vardır. Bunlara bilgisayar hafıza birimleri denir. Bu hafıza birimlerinin aynı diğer hafıza birimlerinde olduğu gibi birbirlerine göre belli oranları vardır.

8 BİT (BİT) = 1 BYTE (B)

1024 BYTE (B) = 1 KİLOBYTE (KB)

1024 KİLOBYTE (KB) = 1 MEGABYTE (MB)

1024 MEGABYTE (MB) = 1 GİGABYTE (GB)

1024 GİGABYTE (GB) = 1 TERABYTE (TB) 

Küçükten Büyüğe Sıralanışı

BİT (BİT) < BYTE (B) < KİLOBYTE (KB) < MEGABYTE (MB) < GİGABYTE (GB) < TERABYTE (TB)

5.SINIFLAR BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE YAZILIM DERSİ DERS NOTLARI

NEDEN BİLİŞİM?

Bilgi Nedir?

Bir konu ya da iş konusunda öğrenilen veya öğretilen her şeydir. İnsan aklının erebileceği olgu, gerçek ve ilkeler bütünüdür.

İletişim Nedir?

Duygu, düşünce ya da bilgilerin; ses, yazı ya da sembollerle paylaşılmasıdır. Araç kullanarak ya da kullanmadan yapılabilecek bir bilgi alışverişidir.

Bilişim Nedir?

Bilginin bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanarak üretilmesi, saklanması, iletilmesi ve ihtiyaca uygun olarak biçimlendirilmesi ile ilgilenilen bir çalışma alanıdır.

Teknoloji Nedir?

İnsanın hayatını kolaylaştırmak amacıyla geliştirdiği araç gereçlerle bunlara ilişkin bilgilerin tümüdür.

Bilgi ve İletişim Teknolojileri Nedir?

Bilginin toplanması, işlenmesi, saklanması ve iletilmesini sağlayan her türlü teknolojiye denir.

Donanım Nedir?

Bir bilgisayar sistemini oluşturan ve fiziksel olarak dokunulabilen araçların tümüne donanım denir.

Yazılım Nedir?

Bilgisayar donanımının istenilen amaçlar doğrultusunda çalıştırılmasıyla kullanıcının bilgisayarda istediği işlemleri yapabilmesini sağlayan programlardır.

Arayüz Nedir?

Elektronik cihazlardaki yazılımların kontrolü amacıyla kullanılan ortak yüzeylere verilen isimdir.

Etkileşim Nedir?

Teknolojik araçların arayüzleri aracılığıyla bizimle kurdukları iletişimdir.

İnternet Nedir?

Diğer bilgisayar ağlarının birbirine bağlanmasıyla oluşmuş ve farklı noktalar arasında elektronik veri alışverişine olanak sağlayan dünyaca yaygın ağ sistemidir.

 

 E-EĞİTİM: etkileşimli tahta, projeksiyon cihazı, fotokopi makinesi vb.

E-SAĞLIK: E-Randevu, E-Reçete, MR, röntgen vb.

E-ULAŞIM: GPS, navigasyon, radar, mobese vb.

E-GÜVENLİK: kameralar, alarm sistemleri, X-Ray vb.

E-BANKACILIK: ATM, pos cihazı, kredi kartı, online ve mobil bankacılık, para sayma makineleri vb.

E-ALIŞVERİŞ: İnternet mağazaları

 

 Bilgisayar Kullanırken Nelere Dikkat Etmeliyiz?

 

 

1. Dik oturmalıyız.

2. Kollar dirseklerden 90o kırılmalı.

3. Bilekler klavye kullanırken desteklenmeli.

4. Ekran göz hizasına gelmeli.

5. Ayaklar yerle temas etmeli, yer ile temas etmediği durumda ayaklar desteklenmeli.

6. Koltuk yüksekliği ayarlanabilir olmalı.

7. Ekrana yakından bakılmamalı (50 - 70 cm).

8. Her bir saatlik çalışma süresi sonunda 5-15 dakikalık aralar verilmeli.

9. Ara verildiği sırada gözler dinlendirilmeli (Kitap okumak ya da televizyon izlemek gibi aktivitelerden kaçınılmalı.)

10. Ara verildiği sırada hareketli egzersiz yapılmalı. (Bisiklet sürme, yürüyüş, paten kaymak gibi)